Wanneer je aan de Kerstman denkt, komt waarschijnlijk het vertrouwde beeld van een oudere man met een witte baard en rode jas naar voren. Hij woont op de Noordpool, vliegt met een arrenslee voortgetrokken door rendieren, en draagt een zak vol cadeaus voor kinderen.
Traditioneel gezien is de Kerstman een man, getrouwd met mevrouw Claus, die bekendstaat om haar warme, grootmoederlijke uitstraling. Maar wat als de Kerstman een vrouw was of niet voldeed aan traditionele gendernormen?
In het Engelse dorpje Newton Aycliffe in County Durham ontstond in 2018 een discussie over deze vraag. Bewoners vroegen zich af of een vrouw de rol van de Kerstman zou kunnen spelen tijdens de jaarlijkse Santa-tour.
Dit verzoek, ingediend door een inwoner van het dorpje die zijn vrouw als Kerstman wilde laten optreden terwijl hij de auto bestuurde, leidde tot een opmerkelijk debat.
Het voorstel werd echter niet goed ontvangen door Labour-raadslid Arun Chandran, die aangaf: “Als er geen tekort is aan mannelijke vrijwilligers om de Kerstman te spelen, staan we niet toe dat een vrouw deze rol vervult.”
De gemeenteraad stemde uiteindelijk tegen het idee van een vrouwelijke Kerstman, wat leidde tot een bredere discussie over genderrollen en tradities in de media.
Chandran stelde destijds dat kinderen een mannelijke Kerstman verwachten en dat het toelaten van een vrouw in deze rol een vorm van politieke correctheid zou zijn die niet op prijs werd gesteld.
Hij benadrukte dat de Kerstman als man een lange traditie is die door de meeste mensen zonder vraagtekens wordt geaccepteerd. Hoewel dit geen juridische kwestie was, had de Equality Act 2010 van het Verenigd Koninkrijk mogelijk een rol kunnen spelen.
Deze wet maakt positieve discriminatie op basis van kenmerken zoals gender en seksuele geaardheid illegaal, tenzij het specifiek relevant is voor de functie – iets wat in het geval van de Kerstman ter discussie staat.
De discussie kreeg ook internationale aandacht. Piers Morgan, presentator van Good Morning Britain, uitte zijn ongenoegen over het idee van een vrouwelijke Kerstman: “De Kerstman, zoals zijn naam al zegt, is mannelijk. Hij is altijd de Kerstman geweest, en hij heet niet voor niets zo!”
Toch bleek uit een onderzoek in zowel de Verenigde Staten als het Verenigd Koninkrijk dat een kleine, maar significante, minderheid de Kerstman liever vrouwelijk of genderneutraal zou zien.
Sommigen, zoals LGBTQ+-coach Gina Battye, zagen dit als een positieve ontwikkeling die getuigt van toenemende inclusiviteit en het uitdagen van traditionele opvattingen.
Sommige gemeenschappen omarmen al een meer inclusieve versie van de Kerstman. In Gisborne, Nieuw-Zeeland, verscheen bijvoorbeeld een “vrouwelijke, regionale, Māori, queer” Kerstman tijdens een jaarlijkse parade, wat zonder veel ophef werd ontvangen door de lokale bevolking.
Ook grote bedrijven zoals Apple hebben stappen gezet richting inclusie. In 2021 introduceerden ze een genderneutrale Kerstman-emoji, als onderdeel van hun diversiteitscampagne.
Uiteindelijk gaat het bij de Kerstman minder om zijn gender en meer om de boodschap van geven en vreugde die hij symboliseert. Misschien is het tijd om te erkennen dat iedereen de rol van Kerstman kan vervullen, ongeacht gender of achtergrond.
